 |
| Zgoda na fotografowanie to nie to samo, co zgoda na publikację |
"Art. 1.
1. Przedmiotem prawa autorskiego jest każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym
charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości,
przeznaczenia i sposobu wyrażenia (utwór).
2. W szczególności przedmiotem prawa autorskiego są utwory:
1) wyrażone słowem, symbolami matematycznymi, znakami graficznymi (literackie,
publicystyczne, naukowe, kartograficzne oraz programy komputerowe);
2) plastyczne;
3) fotograficzne;
4) lutnicze;
5) wzornictwa przemysłowego;
6) architektoniczne, architektoniczno-urbanistyczne i urbanistyczne;"
Artykuł 81 ust. 1 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz.U. 1994 Nr 24 poz. 83), stanowi, że fotografię z wizerunkiem osoby możemy publikować, jeśli:
- Osoba otrzymała zapłatę za pozowanie do zdjęcia oraz nie zastrzegła w umowie prawa do publikacji,
- Posiadamy zgodę na publikację wizerunku, przy czym zgoda taka nie może być ogólna, powinna jednoznacznie określać czas, miejsce i cel publikacji. Bez spełnienia tych dwóch warunków nie mamy prawa do publikacji wizerunku osoby z dwoma wyjątkami. Zgody takiej nie wymaga rozpowszechnianie wizerunku:
- Osoby powszechnie znanej, jeżeli wizerunek wykonano w związku z pełnieniem przez nią funkcji publicznych, w szczególności politycznych, społecznych lub zawodowych
- Osoby stanowiącej jedynie szczegół całości takiej jak zgromadzenie, krajobraz czy publiczna impreza. Osoba z tłumu, publiczność i osoba przypadkowo znajdująca się w kadrze (np. przechodząca przez kadr tak, że wynika to z kontekstu zdjęcia - ten kontekst ma znaczenie) definiowana jest jako "tło". Wystarczy spojrzeć na fotografie w gazetach z imprez masowych. Spora część osób jest rozpoznawalna, a agencje fotograficzne z nikim z "tła "nie mają żadnej umowy na publikowanie zdjęć.
"Art. 81.
1. Rozpowszechnianie wizerunku wymaga zezwolenia osoby na nim przedstawionej.
W braku wyraźnego zastrzeżenia zezwolenie nie jest wymagane, jeżeli osoba ta
otrzymała umówioną zapłatę za pozowanie.
2. Zezwolenia nie wymaga rozpowszechnianie wizerunku:
1) osoby powszechnie znanej, jeżeli wizerunek wykonano w związku z pełnieniem
przez nią funkcji publicznych, w szczególności politycznych, społecznych,
zawodowych;
2) osoby stanowiącej jedynie szczegół całości takiej jak zgromadzenie, krajobraz,
publiczna impreza. "
Jeżeli w regulaminie imprezy jest zapis, że uczestnicy biorący udział wyrażają zgodę na publikację wizerunku, to wtedy możemy fotografować. Zwykle organizatorzy imprez w ten sposób zabezpieczają się przed ewentualnymi roszczeniami osób fotografowanych.
Należy unikać następujących sytuacji:
- fotografowania jednej osoby (lub kilku osób) w taki sposób, że są głównym motywem zdjęcia
- fotografowania na imprezach zamkniętych na które sprzedawane są bilety i w sposób wyraźny organizator zakazuje fotografowania. Regulamin imprezy powinien być dostarczony wszystkim uczestnikom lub wywieszony w widocznym miejscu. Gdy organizator zastrzeże sobie wykonywanie zdjęć z imprezy dla określonych podmiotów, to jakiekolwiek rozpowszechnianie zdjęć, gdy je zrobimy nie jest możliwe. Takie zdjęcia możemy oglądać w gronie rodzinnym.
"Art. 34.
Można korzystać z utworów w granicach dozwolonego użytku pod warunkiem wymienienia
imienia i nazwiska twórcy oraz źródła. Podanie twórcy i źródła powinno
uwzględniać istniejące możliwości. Twórcy nie przysługuje prawo do wynagrodzenia,
chyba że ustawa stanowi inaczej. "
Każdy może fotografować dowolne budynki, budowle, pomniki, zabytki i nie ma tutaj znaczenia kto jest właścicielem fotografowanego obiektu. Jest jednak pewna granica. Obiekt musi być fotografowany z zewnątrz. Jeżeli w celu dokonania fotografii musimy wejść na teren czyjejś posiadłości, to jesteśmy zobowiązani do uzyskania zgody na takie fotografowanie. W myśl ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (art. 33 pkt 1) możemy wykonać fotografię dowolnego obiektu „wystawionego na stałe na ogólnie dostępnych drogach, ulicach, placach lub w ogrodach". Czy parking samochodowy hipermarketu jest ogólnie dostępnym placem ?
"Art. 33.
Wolno rozpowszechniać:
1) utwory wystawione na stałe na ogólnie dostępnych drogach, ulicach, placach
lub w ogrodach, jednakże nie do tego samego użytku;
2) utwory wystawione w publicznie dostępnych zbiorach, takich jak muzea, galerie,
sale wystawowe, lecz tylko w katalogach i w wydawnictwach publikowanych
dla promocji tych utworów, a także w sprawozdaniach o aktualnych
wydarzeniach w prasie i telewizji, jednakże w granicach uzasadnionych celem
informacji;
3) w encyklopediach i atlasach – opublikowane utwory plastyczne i fotograficzne,
o ile nawiązanie porozumienia z twórcą celem uzyskania jego zezwolenia
napotyka trudne do przezwyciężenia przeszkody. Twórcy przysługuje wówczas
prawo do wynagrodzenia. "
Jedna strona medalu to zgoda na fotografowanie osoby lub obiektu, a druga to zgoda osoby lub właściciela praw majątkowych do obiektu na publikację zdjęć. I tutaj zaczynają się prawdziwe schody, bo gdzie szukać właściciela praw majątkowych fotografowanego obiektu. Robiąc zdjęcie na ulicy robimy jednocześnie zdjęcia dziesiątek różnych obiektów do których ktoś ma prawa majątkowe. Regulacje prawne w tym względzie są tak nieprecyzyjne, że dają pole do przeróżnych interpretacji. Na całe szczęście sprawy związane z brakiem zgody na publikację zdjęć mogą być wyłącznie przedmiotem postępowania na drodze cywilnej. Zwykle samo usunięcie zdjęć np. ze stron internetowych sprawę załatwia.
linki do artykułów, które dotyczą tego problemu:
- artykuł wraz z komentarzami umieszczony na wykopie: Zakaz robienia zdjęć na dworcu Głównym w Krakowie
